JAK SOBIE RADZIĆ Z TŁUMACZENIEM KART INFORMACYJNYCH I TYTUŁÓW BADAŃ KLINICZNYCH W MEDYCYNIE?

Tłumaczenie kart informacyjnych i tytułów badań klinicznych w medycynie – jak sobie radzić?

Kilka porad na temat tłumaczenia kart informacyjnych leczenia szpitalnego i tytułów badań klinicznych

Jak ważne jest dokładne i merytorycznie poprawne tłumaczenie wszelkich tekstów medycznych wie każdy tłumacz, który choć raz zajmował się przekładem dokumentów medycznych.

Wszelkie pomyłki, niedopowiedzenia, nieścisłości w tłumaczeniu mogą stworzyć realne zagrożenie dla czyjegoś życia. Nie ujmując tłumaczeniom innego typu, przekład medyczny należy do bardzo specyficznej grupy obciążonej wieloma trudnościami i niebezpieczeństwami. Wystarczy zwrócić uwagę na specyficzny żargon medyczny, ilość skrótów w dokumentacji, czy też nieczytelne pismo lekarza, wszystko to stanowi nie lada wyzwanie.

Nie każdy tłumacz skłonny jest do wykonywania tłumaczeń z dziedziny medycznej, właśnie ze względu na jej specyfikę i trudności. Wymagana jest nie tylko znajomość pojęć medycznych ale także śledzenie wszelkich zmian i bycie na bieżąco ze wszystkimi nowinkami medycznymi.

W czym tkwi więc największa trudność wykonywania tłumaczeń medycznych, takich jak karty informacyjne leczenia szpitalnego czy tytuły badań klinicznych?

Specyfika badań klinicznych, czym się charakteryzują?

Badania kliniczne mają na celu ocenić działanie leków w trzech aspektach: skuteczności, bezpieczeństwa i tolerancji. Opierają się na porównywaniu działania danego leku na pewnej grupie osób, z czego nie wszyscy członkowie grupy otrzymują konkretny badany lek, a jedynie placebo. Wyniki takich badań są szczegółowo opisywane i publikowane. Wyciągane są też wnioski o działaniu farmaceutyku, jego właściwościach i skuteczności oraz możliwości wypuszczenia na rynek.

Reguły dotyczące tłumaczeń badań klinicznych

Istnieje kilka reguł, o których należy pamiętać wykonując tłumaczeń badań klinicznych. Najważniejsze z nich zaprezentował w swoim artykule Mariusz Górnicz.

Znajomość konkretnych jednostek, ich funkcjonowania w tłumaczeniach medycznych jest niezbędna do poprawnego wykonania zlecenia. Należy zwrócić szczególną uwagę na tak zwanych „fałszywych przyjaciół” (false friends), gdy wydaje się nam instynktownie, że znamy tłumaczenie danego zwrotu. Również w badaniach klinicznych: penicillin-naive, Prozac-experienced (patient) nie oznacza, że pacjenci naiwnie wierzą, że zostaną wyleczeni, lecz o pacjentów wcześniej leczonych danym lekiem (experienced) i nieleczonych (naive). Choć niektórym wydać się to może śmieszne, to jednak nadal dochodzi do tego typu błędów. Należy także pamiętać o inpatients i outpatients czyli pacjentach hospitalizowanych i leczonych ambulatoryjnie.

Nie można zapominać o stosowaniu wielkich i małych liter w nazewnictwie leków. Wszelkie nazwy substancji czynnych pisać należy małą literą, zaś wielką literą nazwy handlowe leków, przy czym warto wspomnieć, iż nazw handlowych najlepiej nie spolszczać ani odmieniać, stąd tłumaczenia: chorzy nieleczeni wcześniej penicyliną – nazwa substancji czynnej, ale: chorzy leczeni wcześniej preparatem Prozac – nazwa handlowa w oryginale.

Tłumaczenia kart informacyjnych leczenia szpitalnego

Tłumacząc kartę informacyjną leczenia szpitalnego również należy zwrócić uwagę na kilka kwestii. Sama karta jest dokumentem wydawanym pacjentowi podczas jego wypisu ze szpitala. Stanowi ona najczęściej tłumaczony dokument medyczny, gdyż zawiera informacje o pacjencie, przebiegu jego choroby, zastosowanym leczeniu itp.

Sama budowa dokumentu ma stosunkowo stałą strukturę w każdym języku i składa się przede wszystkim z nagłówka z nazwą placówki, informacji o pacjencie, rozpoznaniu, informacji o wykonanych badaniach, zastosowanym leczeniu, epikryzie oraz zaleceniach.

Trudności w tłumaczeniu mogą pojawić się przy nazwach własnych różnych placówek medycznych. Szczególnie należy tu zwrócić uwagę na tłumaczenie – szpital kliniczny, który nie ma swojego odpowiednika w języku angielskim. Należy pamiętać, iż  szpital kliniczny ma dwa znaczenia, jest to zarówno placówka należąca do Uniwersytetu Medycznego lub placówka terapeutyczno-naukowa,  wojskowej lub kolejowej służby zdrowia. Za odpowiedniki w języku angielskim mogą więc posłużyć: teaching hospital/medical University hospital, czy też research hospital. Przy nazwach jednostek organizacyjnych szpitala trzeba pamiętać o fałszywych przyjaciołach, i tak angielskim odpowiednikiem polskiej kliniki nie jest clinic, lecz department.

Ważnym krokiem w tłumaczeniach kart medycznych jest pamiętanie o tłumaczeniu na język angielski wszelkich rozpoznań w języku łacińskim. Praktyka zapisu w łacinie rozpoznania choroby pacjenta stosuje się obecnie w niewielu krajach Europy Środkowo-wschodniej, w tym w Polsce. Na zachodzie jest to już jednak rzadkość. Pomimo pewnej zbieżności etymologicznej terminów medycznych zarówno w języku łacińskim jak i angielskim, dla dobra pacjenta należy przetłumaczyć łacińską wersję na angielską, aby wykluczyć wszelkie możliwe nieporozumienia.

Tłumaczenie skrótów i ich dobra znajomość jest niezbędne w tłumaczeniu wyników poszczególnych badań pacjenta. Należy pamiętać, iż angielskich skrótów bardzo często używa się w polskich tekstach, jednak niejednokrotnie pośród angielskich skrótów badania np. morfologii krwi natknąć się można na polski skrót, wtedy należy dokonać tłumaczenia, zmienić polski skrót na angielski.  Tutaj pobierzesz darmowy glosariusz najczęściej spotykanych skrótów medycznych.

Wielokrotnie zaznacza się, że należy pamiętać o używaniu pełnych zdań i unikaniu równoważników zdań w angielskich opisach wyników badań. W sekcji dotyczącej zastosowanego leczenie trzeba pamiętać o odpowiednim zapisie leków, użyciu małej  i wielkiej litery do kolejno nazw substancji czynnych i nazw handlowych. W celu uniknięcia niedomówień najlepiej jest podawać nazwy czynne za nazwa handlową leku, która może nie być znana czytelnikowi w innym kraju.

Tłumaczenie kart informacyjnych leczenia szpitalnego nie składa się niestety tylko z regularnych formuł, występuje w nich oczywiście wiele zróżnicowanego słownictwa oraz  pojęć, na które musi być przygotowany każdy tłumacz zajmujący się tłumaczeniami medycznymi.  

Warto korzystać z bogatej oferty szkoleń dla tłumaczy medycznych dostępnej na rynku. Są to między innymi szkolenia organizowane przez Tepis, Freeling oraz Lubelskie Stowarzyszenie Tłumaczy.

Jeżeli natomiast chcesz skorzystać ze szkoleń online z zakresu tłumaczeń kart informacyjnych leczenia szpitalnego, zapraszamy do skorzystania z naszego szkolenia online dedykowanego właśnie dla tego tematu.

Tutaj znajdziesz nasze szkolenia – Linguini szkolenia dla tłumaczy medycznych

Źródło: Mariusz Górnicz

Tłumaczenie tytułów badań klinicznych w medycynie;

Tłumaczenie kart informacyjnych leczenia szpitalnego na język angielski